ب: دولت موظف است تا اول بهمن ماه هرسال، با رعایت احکام و سقف‌های مصوب موضوع بند(الف) این ماده، جداول تفصیلی بودجه را به مجلس ارسال کند.
ماده۱۸۲- دولت موظف است لایحه بودجه سالانه کشور را در دو بخش به ترتیب زیر به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند:
دولت موظف است بخش اول لایحه بودجه را حداکثر تا ۱۵ آبان‌ماه هر سال به مجلس تقدیم کند. فقط احکامی قابل درج در ماده واحده است که اثرمستقیم بر منابع یا مصارف بودجه دارد، یا برای تأمین مالی بخشی از وظایف قانونی دولت از جمله گسترش سرمایه‌گذاری، اشتغال، ازدواج و فرزندآوری و تأمین مسکن نیازمندان، از محل‌هایی غیر از بودجه عمومی دولت، در نظر گرفته شده باشد.
هیات رئیسه مجلس موظف است پس از وصول ماده واحده، بلافاصله آن را برای اطلاع نمایندگان در سامانه بارگذاری و به کمیسیون تلفیق ارجاع کند. کمیسیون تلفیق موظف است ظرف مدت ۵ روز گزارش خود را در مورد رد یا تأیید کلیات ماده واحده به هیأت رئیسه مجلس ارسال کند.
تبصره ۲- جلسات کمیسیون تلفیق در محل صحن علنی مجلس تشکیل می‌شود. نمایندگانی که عضو کمیسیون تلفیق نیستند می توانند بدون حق رأی در مذاکرات کمیسیون تلفیق شرکت کنند و به عنوان موافق یا مخالف پیشنهادهایی که مطرح می شود، اظهارنظر نمایند.
چنانچه در هنگام رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق درباره جزئیات ماده واحده یا جداول تفصیلی بودجه، مصوبه کمیسیون تلفیق در صحن مجلس رأی نیاورد، کمیسیون تلفیق موظف است حداکثر ظرف مدت سه روز(بدون احتساب تعطیلات رسمی) گزارش جدید را به مجلس ارائه کند. در این مرحله نمایندگان یک روز فرصت دارند تا پیشنهادهای خود را در مورد تغییرات کمیسیون تلفیق ثبت نمایند.
این مهلت در صورت موافقت هیات رئیسه مجلس حداکثر تا ۵ روز دیگر قابل تمدید است. پس از بارگذاری گزارش کمیسیون تلفیق، کمیسیون ها و نمایندگان می‌توانند ظرف مدت ۳ روز پیشنهادهای خود را در مورد گزارش کمیسیون تلفیق ثبت کنند. در زمان مطرح شدن گزارش کمیسیون تلفیق در صحن علنی، ابتدا پیشنهادهای کمیسیون‌ها و سپس پیشنهادهای نمایندگان مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و در مورد آن رأی‌گیری می‌شود.
الف: بخش اول لایحه بودجه عبارت است از ماده واحده مشتمل بر؛ احکام موردنیاز برای اجرای بودجه کل کشور؛ سقف منابع بودجه عمومی دولت و اجزای اصلی آن شامل منابع حاصل از فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی؛ منابع حاصل از واگذاری سهام و سهم‌الشرکه و اموال دولت، مالیات و حقوق گمرکی، درآمد ناشی از فروش کالا و خدمات و حقوق مالکانه و واگذاری اوراق مالی اسلامی؛ ترازهای عملیاتی، سرمایه‌ای و مالی بودجه عمومی دولت فروض درآمدی و هزینه‌ای بودجه.
پس از اتمام رسیدگی بخش اول لایحه بودجه، مصوبه مجلس به دولت اعلام می‌شود. در کمیسیون تلفیق و در صحن، ابتدا به پیشنهادهای درآمدی و سپس به پیشنهادهای غیردرآمدی رسیدگی می‌شود.
سنجه‌های ارزیابی برنامه‌های وزارتخانه‌ها و سایر دستگاه‌های سیاستگذار باید ضمیمه جداول تفصیلی باشد. هیأت رئیسه مجلس موظف است بلافاصله پس از وصول جداول تفصیلی بودجه، آن را برای اطلاع نمایندگان در سامانه بارگذاری کند و بخش‌های مربوط به هر کمیسیون را ارجاع کند. نمایندگان ۵ روز فرصت دارند تا پیشنهادهای خود را در رابطه با جداول در سامانه ثبت کنند.
پس از آن هر کمیسیون موظف است حداکثر ظرف مدت ۵ روز (بدون احتساب تعطیلات رسمی) به پیشنهادهای نمایندگان رسیدگی کند و گزارش کمیسیون مربوط را به کمیسیون تلفیق ارسال کند. کمیسیون تلفیق موظف است حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز (بدون احتساب تعطیلات رسمی) به پیشنهادهای واصله از کمیسیون‌ها رسیدگی و گزارش آن را، در سامانه بارگذاری کند.
پیش از این، کلیات این طرح در ۲۰ مهرماه به تصویب نمایندگان رسیده بود. متن طرح به شرح زیر است:
ماده واحده: ماده(۱۸۲) قانون آیین نامه داخلی به شرح زیر اصلاح می‌شود و سه تبصره به عنوان تبصره‌های (۱) و (۲) و (۳) به آن الحاق و مابقی تبصره ها ابقاء و ترتیب آن اصلاح می‌شود:
پیشنهادهای نمایندگان در کمیسیون‌ها، کمیسیون تلفیق و صحن مجلس با اولویت رسیدگی به جداول مربوط به منابع بودجه عمومی دولت و منابع و مصارف وزارتخانه‌ها و سایر دستگاه‌های سیاستگذار، به‌تفکیک برنامه‌های عملیاتی آن‌ها مورد رسیدگی قرار می گیرد. ترتیب و زمان‌بندی رسیدگی به پیشنهادهای نمایندگان در کمیسیون‌ها، کمیسیون تلفیق و صحن مجلس، مشابه ترتیب و زمان‌بندی مذکور در بند (الف) است.
تبصره ۱- اعضای کمیسیون تلفیق نمی‌توانند در جریان رسیدگی به ماده واحده یا جداول تفصیلی بودجه، پیشنهاد جدید مطرح کنند. در صورت ضرورت، هیئت رئیسه کمیسیون تلفیق می‌تواند کمیته‌هایی را برای بررسی موضوعات معین تشکیل دهد. پیشنهاد آن کمیته‌ها برای بررسی به کمیسیون تلفیق ارائه می‌شود.
تبصره۳- در هر مرحله رسیدگی به بودجه چنانچه احکام یا ارقام مصوب، خارج از فرایند قانونی تغییر یابد، نمایندگان معترض می‌توانند اعتراض خود را با ارائه مستندات مربوط، به دبیرخانه هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان ارائه کنند. نتیجه رسیدگی به اعتراض، توسط رئیس جلسه در صحن مجلس اعلام می‌شود.
منبع: https://www.irna.ir/news/84934547/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AD%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86-%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA