البته حساب رده‌های پایینی استخبارات که معمولا از «غم نان»، بی‌کاری و یا هم ناآگاهی به این اداره می‌پیوندند، با سران آن جداست. در افغانستان ما همیشه جواسیس در ذهن مردم عناصر معامله‌گر، سگان حاکمان و منفور جاسوسی چیست؟ بوده‌اند. اگر به روشنفکری اتهام جاسوسی زده می‌شد، این گویی به منزله مرگ شخصیتی او بود. شاید در هیچ کشوری سابقه نداشته باشد که رییس‌جمهور آن رسما از دریافت بوجی‌های دالر از سی‌آی‌ای، ام‌آی‌شش و واواک تشکر کرده، آن را «بسیار مفید» خوانده و بر ادامه آن تاکید ورزد. (۲۶) ابونصراحمد حسینی، «نظام دیوان الاستخبار فی الهند فی عهدالمسلمین»، المقتطف، ج ۹۷، ش ۴ (شوال ۱۳۵۹/ نوامبر ۱۹۴۰).
تبلیغ‌کنندگان دریافتند که اگر همچنان می‌خواهند از طریق اینترنت درآمد داشته باشند، مجبور به تغییر تاکتیکهایشان هستند. آنها به روشی تازه رسیدند که به آنها اجازه تبلیغ محصولات را بدون داشتن وب‌سایت یا سرویس‌دهنده می‌داد و به این ترتیب نرم‌افزارهای جاسوسی پدید آمدند. هایی بود که در صفحات وب قابل مشاهده بود (البته هنوز هم وجود دارند)، و کاربران با کلیک کردن روی آنها از اطلاعات یا خدمات ارائه‌شده به دلخواه آگاهی می‌یافتند. اما بتدریج کاربران از این نحو تبلیغ خسته شده‌بودند و به این ترتیب تبلیغ‌کنندگان در حال ورشکستگی بودند، زیرا میزان درآمد آنها متناسب با میزان کلیک از طرف بازدیدکنندگان بر روی تبلیغاتی بود که بر روی وب‌سایت خود قرار می‌دادند.
۳ – واژه‌های معادل جاسوس
در هئیت جاسوسان:زمانی که جمع‌آوری آگاهی تبدیل به جاسوسی صنعتی می‌شود
- جاسوسی از جرایمی است که هم به صورت سنتی و هم به صورت رایانهای جرم انگاری شده است.
- در کشوری که حکومت فاسد، پوشالی و متشکل از آدمکشان و ستمگران برآن حاکمیت داشته باشد، خواهی نخواهی مجموع نهادهای امنیتی، فرهنگی، اقتصادی و…
- ابوبکر بن عبداللّه دواداری، کنزالدرر و جامع الغرر، ج۸، ص۲۵۲ـ ۲۵۸، ج ۸، چاپ اولریش هارمان، قاهره ۱۳۹۱/۱۹۷۱.
- بخصوص بر دستگاه استخبارات در همان کشوری توجه بیشتر و خاص صورت می‌گیرد که دولتش از مردم ترس داشته بخواهد با سرنیزه آنان را رام نماید.
- ابوالفضل بن عمید، وزیر رکن الدوله ــ که برای تأمین نیازهای مالی سپاهیان و کارگزاران حکومتی بر اموالِ مصادره ای تکیه داشت ــ کسانی را مأمور اطلاع یابی از اموال ثروتمندان کرد.
امرالله صالح از شورای نظاری‌های سرشناس که در دوران حکومت کرزی بین سال‌های ۲۰۰۴ الی ۲۰۱۰ ریاست امنیت را به عهده داشت، در این اواخر در روزنامه «هشت صبح» سلسله مقالاتی را زیر عنوان «جاسوسان باافتخار» به نشر می‌رساند. در این مقالات که شمار آنها تا کنون به سیزده رسیده، صالح تلاش نموده تا حوادث بعد از کودتای هفت ثور و نقش دستگاه‌های استخباراتی کشور را در آنها به تصویر بکشد. دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «جاسوسی»، شماره۴۳۳۲. یکی از بدبختی‌های ملت ما این است که جاسوسان شش‌قاطه خاین، وطنفروش و خودفروخته بر سرنوشت آنان حاکم بوده‌اند.
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران